de Volkskrant, 31 december 2005
Dodelijke omsingeling van piepjonge Wiersma
Vierenhalf jaar geleden besprak ik in twee achtereenvolgende rubrieken de legendarische overwinning die Jan Bom in het NK 1967 op Harm Wiersma boekte. Die terugblik sloot ik in de krant van 2 juni 2001 met de volgende woorden af: ‘Een prachtige winst. En de beste reclame voor het halfopen klassiek die men zich maar denken kan! Het kan dan ook nauwelijks toeval zijn dat Harm Wiersma slechts twee maanden later de door Bom gepropageerde speelwijze in zijn eigen wapenarsenaal opnam, om er vervolgens een (dam-)leven lang aan trouw te blijven!’
Harm Wiersma Hoogezand-Sappemeer, 9 mei 1967
Hoe snel Wiersma – die destijds nog maar 13 jaar oud was! – leerde van de misschien pijnlijke maar bovenal wijze les die hij van Bom had gekregen, bleek toen hij in het Brinta-toernooi niemand minder dan Koeperman met hondsbrutaal openingsspel confronteerde.
Resultaat: al na 16 zetten (1.31-27 17-21 2.33-28 21-26 3.39-33 19-23 4.28×19 14×23 5.44-39 10-14 6.34-30 14-19 7.30-25 20-24 8.50-44 5-10 9.40-34 10-14 10.33-29!? 24×33 11.38×29 12-17 12.35-30!? 8-12 13.45-40!? 2-8 14.40-35 17-21 15.39-33 12-17 16.44-39) besloot Koeperman een principiële botsing uit de weg te gaan. De wereldkampioen koos voor het defensief (16…18-22 17.27×18 23×12) en verklaarde na afloop blij te zijn met het ene punt dat hij aan de partij had overgehouden! Datzelfde jaar zou Wiersma op zijn verkenningstocht in het halfopen klassieke speltype twee nieuwe slachtoffers-van-naam maken. Zo versloeg hij in september 1967 Cees Varkevisser. Maar nog veel fraaier was de partij die Wiersma op de slotdag van de clubcompetitie won van Jan Metz, de zevenvoudige NK-finalist uit de jaren 1937-1952.
In dit hoogstaande duel leek de beoogde omsingeling aanvankelijk niet uit de verf te komen. Dat kwam doordat een vijandelijke actie tegen schijf 24 Wiersma noopte veld 23 te bezetten en het spel een gesloten karakter te geven. Maar toen Metz de zwarte centrumschijf net iets te vroeg afruilde, kreeg Wiersma alsnog de gelegenheid een dodelijke omsingeling in te zetten. Met behulp van een drietal tactische finesses beslechtte de piepjonge Fries het pleit in zijn voordeel.
Metz – Wiersma Clubcompetitie 1967
1.32-28 20-24 2.34-30 18-23 3.40-34 23×32 4.37×28 12-18 5.30-25 7-12 6.41-37 17-21 7.37-32 21-26 8.44-40 26×37 9.42×31 16-21 10.31-26 12-17 11.36-31 18-22 12.31-27 22×31 13.26×37 13-18 14.50-44 1-7 15.46-41 7-12 16.47-42 8-13 17.41-36 21-27 18.32×21 17×26 19.37-32 12-17 zie diagram 1.
20.34-29
Ziet af van pogingen zwarts topzware linkervleugel vast te houden. Maar daarmee is niet gezegd dat 20.42-37 (20…18-22! annex 11-16-21!) beter was geweest.
20…11-16 21.29×20 15×24 22.40-34 16-21 23.44-40 6-11 24.34-29 10-15 25.29×20 15×24 26.40-34 5-10 27.34-29 10-15 28.29×20 15×24 29.45-40 11-16 30.40-34 18-23 31.34-29 23×34 32.39×30 13-18 33.43-39 18-23 34.39-34 9-13 35.36-31 26×37 36.42×31 13-18 37.31-27 2-8 38.48-42 8-13 zie diagram 2
39.34-29? Wit had eerst 39.42-37! moeten doen, bijvoorbeeld 39…3-9? 40.49-44! 4-10? 41.27-22!! gevolgd door 42.34-29 en 43.30×39.
39…23×34 40.30×39 3-9!!
Om 41.27-22 en 42.42-37 met het tegenoffer 42…27-31! 43.37×26 13-18 + te kunnen beantwoorden.
41.49-44 18-22!! 42.27×18 13×22 zie diagram 3 43.44-40
43.39-34? was uitgeschakeld door 43…21-27! en 9-13-18 +.
43…9-13! 44.40-34 zie diagram 4
Opnieuw geen keus: op 43.39-34 beslist 43…24-30! en na het slaan 46…14-20! 47…4-9, 48…21-26 en 49…16×47 +.
44…14-20!
Ziedaar de derde finesse waarop ik in de inleiding doelde.
45.25×23 24-29 46.33×24 22×44
Met winnende doorbraak naar dam. Na nog vier zetten (47.23-19 13-18 48.19-14 44-49 49.34-29 21-27 50.32×23 49×5) gaf Metz het dan ook op.
Copyright: Sijbrands, T.
================================================================================================================
Halfopen klassiek
Verzameld door Jan van de Veen
Analyse van de geliefde halfopen klassiek In aansluiting op mijn betoog van vorige week bespreek ik het duel met Jaap de Jonge, de Zeeuwse hoofdklasser die ook aan de blindsimultaan van Middelburg 1991 had deelgenomen…. Ton Sijbrands 17 oktober 2009, Sijbrands – J. de Jonge Blindsimultaan 2009 (bord 3)1.31-27 19-23 2.33-28 17-21 3.28×19 14×23 4.39-33 10-14 5.33-28 5-10 6.28×19 14×23 7.44-39 21-26 8.38-33 10-14 9.34-30 14-19 10.30-25 9-14 11.35-30 20-24 12.40-35 24-29?!Na een energiek begin gaat zwart onnodig voorzichtig te werk. Gewoon 12…4-9 en/of 12/13…11-17 had tot een boeiende theoretische discussie geleid.13.33×24 23-28 14.32×23 18×20 15.39-33 19-23 16.45-40 14-19 17.25×14 19×10 18.40-34 10-14 19.42-38 13-19 20.47-42 11-17 21.50-44 6-11 22.44-39Verrassend (of misschien ook niet): de stand is vrijwel identiek aan de partij die Jan Bom in de openingsronde van het NK 1964 (Amsterdam, Café de Kroon) van M.L. Vos won en die destijds op mij, als 14-jarig toeschouwertje, een onuitwisbare indruk maakte! 22…15-20 23.30-25 8-13 (op 23…20-24 was 24.49-44! gevolgd)Zie diagram 124.34-29(!) 23×34 25.39×30 3-9(?)25…20-24? faalde uiteraard op 26.33-28! +. Maar ook na de tekstzet wordt zwarts linkervleugel onder vuur genomen, reden waarom hij tot elke prijs 2519-23 moest doen.26.33-28! 17-21 (er dreigde 27.30-24! met schijfwinst of dam) 27.27-22! 20-24 28.38-33 13-18 29.22×13 9×18 30.42-38 18-23 31.48-42! De nauwkeurigste tempo zet. Wit diende zich te hoeden voor 31.49-44(?) 23×32 32.38×27 21×32 33.37×28 12-18! en nu ofwel 34.43-39 7-12! 35.28-22? 18×27 36.39-34 14-20!! gevolgd door 27- 32-37! en het vernietigende 41…16×49 +, ofwel 34.44-39 7-12! 35.28-22 18×27 36.39-34 12-18! 37.34-29 14-20!! enz. met andermaal dam op 49.31…23×32 32.38×27 21×32 33.37×28 12-18 34.43-39! 7-12Zie diagram 235.28-22!! (De scherpste winstpoging) 35…18×27 36.39-34 11-17!!? Natuurlijk had ik vooral gerekend op 36…12-18 37.34-29 4-9 38.29×20 9-13 39.20×9 13×4. Na 40.30-24! 19×30 41.35×24 lijkt wit dan op winst te staan, ongeacht of zwart met 41…18-23 42.42-37! vervolgt dan wel met 41…11-17 42.24-19! 17-22 43.42-38! +. De inventieve tekstzet plaatste mij voor een dilemma: afwikkelen naar het eindspel met 37.34-29 of positioneel verdergaan met 37.42-38 (37.42-37? 17-21! 38.34-29 27-31! 39.29×9 31×42) 37…12-18 38.34-29 4-9 39.29×20 9-13 40.20×9 13×4 41.30-24 enz.? In dit laatste geval vreesde ik evenwel de actieve verdediging 42…18-23 43.24-20 2-8 44.20-14 8-13 45.14-9 13-19. Daarop leek mij de materiaalwinst 46.9-3 27-32(!) 47.38×27 19-24 48.3×21 26×17 onvoldoende voor de partijwinst. En ook ten aanzien van 46.25-20 4×13 47.20-15 was ik, nu schijf 37 naar het zoveel ongelukkiger veld 38 is verhuisd, pessimistisch gestemd. Vandaar dat ik na rijp beraad besloot op het eindspel aan te sturen. Op zich was dat een juiste keuze, al bleek ik lang niet alle finesses van de komende afwikkeling te hebben doorgrond:37.34-29! 14-20!? (De pointe van de vorige zet) 38.25×23 17-22 39.29×20? De verkeerde van de twee. Na 39.30×19! 12-18 40.23×12 22-28 41.33×31 26×48 42.19-13! (Rechtvaardiging: 42…48-26?? 43.29-24! +) had zwart hooguit één van de drie geofferde schijven teruggewonnen. Bijvoorbeeld 42…2-7 (42…48-25 43.49-43! 25×48 44.12-8 +) 43.13-8! (Maar niet 43.12-8? 48-26!) 43…7×18 44.8-3 48-42 45.29-23! 18×29 46.3-12! 29-33 47.12-17!, waarna 47…33-38 uitgeschakeld is door 48.17-26!! 42-47 49.26-42! 38-43 50.49×38 +.39…12-18 40.23×12 22-28 41.33×31 26×48 42.30-25Ook nu lijkt wit met een voorsprong van twee schijven het eindspel in te gaan: na 42…48-34 43.20-14 34×7 44.25-20 is hij niet meer van dam af te houden. Maar zo simpel is het niet. Door namelijk met 16 naar 27 op te rukken en zijn dam naar 26 of – desgewenst – veld 48 om te spelen, kan zwart het extra offer 48.41-37 afdwingen. En of wit met slechts één enkele plusschijf nog steeds gaat winnen, is verre van zeker…Gelukkig bleef dit – onvoorziene – verloop mij bespaard: in plaats van 16-21-27! te spelen gaf De Jonge het op.
======================================================================
Slagzetten vanuit de opening 33-28 18-23
Probeer de onderstaande combinaties te vinden.
1 via opening 1.33-28 18-23 2.39-33 20-24 3.34-30 24-29 4.33*24 14-20?
2 via opening 1.33-28 18-23 2.31-27 20-24 3.27-22 16-21 De volgend zetten zijn nu niet goed: 39-33?, 36-31?, 38-33?
3 via opening 1. 33-28 18-23 2.34-30 17-21 3.30-25 20-24 4.40-34 24-30?
4 via opening 1.33-28 18-23 2.31-27 20-24 3.34-30 14-20 4.30-25 10-14 5.27-22 24-29 6.35-30 05-10 7.30-24?
5 via opening 1.33-28 18-23 2.34-30 20-24 3.40-34 14-20 4.30-25 24-29?
6 via opening 1.33-28 18-23 2.31-27 20-24 3.37-31?